مطالب مرتبط : ماساژ سوئدی
ماساژ درمانی
ماساژ درمانی چیست و چگونه کار می‌کند؟ علم پشت ماساژ درمانی
شاید تعجب کنید اما قدمت ماساژ درمانی به 3000 سال قبل از میلاد باز می‌گردد و به عنوان یک علم پزشکی در فرهنگ‌های شرق و غرب به آن پرداخته شده است. ماساژ درماني امروزه به عنوان یک روش درمانی و کمک درمانی برای بهبود سلامت ذهنی و جسمی افراد شناخته میشود.
فواید و مزایای انواع ماساژهای درمانی نیز فقط یک حدس و گمان ساختگی نیست و در واقع، چندین سال است که مطالعات علمی متعددی بر روی آن انجام شده و اثربخشی ماساژ درمان نیز بر بدن انسان به اثبات رسیده است. اما دلیل علمی پشت فواید ماساژ درمانی چیست؟ چه عوارض احتمالی در ماساژ درماني وجود دارد؟ انواع روش‌ها و تکنیک‌های آن کدامند؟
رزرو وقت
فواید ماساژ درمانی
مطالعات نشان داده است که ماساژ درمانی، آرژنین وازوپرسین را کاهش داده و منجر به کاهش فشار خون در بدن میشود. همچنین کورتیزول، هورمونی که مستقیما به‌سبب استرس ایجاد میشود، کاهش داده و کاهش آن نیز منجر به آرامش ذهنی و فیزیکی در بدن میشود.
انجمن ماساژ درمان آمریکا در تحقیقی به این موضوع اشاره کرده که ماساژدرمانی چیست و خدمات ارایه شده توسط ماساژ درمانگران، سیستم ایمنی بدن شما را چگونه بهبود می‌بخشد. به این صورت که ماساژ باعث افزایش لنفوسیت‌ها یا همان گلبول‌های سفید خون در بدن شما می‌شوند. این افزایش در دراز مدت به مبارزه با انواع سرطان و انواع خاصی از عفونت‌ها کمک حال شما خواهد بود.
در واقع ماساژ تراپی اکنون جایگزین بهتری برای داروهای بدون نسخه مانند آسپرین، آلو یا تیلنول شده و این به سبب اثرات ضد التهابی است که ماساژ درمان بر روی بدن دارد. در واقع وقتی صحبت از فواید ذهنی و حس خوب میشود، ماساژ درمانی سروتونین و دوپامین را در مغز آزاد می‌کند و سیستم عصبی، ضربان قلب و فشار خون شما را تنظیم می‌کند.
بنابراین، اگر فردی مبتلا به التهاب یا دردهای مزمن هستید، ماساژ درمانی می‌تواند به درمان شما کمک کند. برای روشن شدن بهتر این مطلب، در ادامه معایب و خواص ماساژ درمانی چیست را برای شما لیست خواهیم نمود.
خواص ماساژ درمانی
- در آرامش و ریلکس شدن عضلات بدن تاثیرگذار است
- فشار خون را کاهش می‌دهد
- در تسکین دردهای مقطعی موثر است
- سطح انرژی در بدن را افزایش می‌دهد
- باعث کاهش استرس در بدن میشود
- در ارتقای سلامت روان نقش دارد
- اضطراب را کاهش می‌دهد
- کیفیت خواب شبانه را بالاتر می‌برد
- عملکرد شناختی در ذهن را ارتقا می‌دهد
- شدت دردهای مزمن را کاهش می‌دهد
معایب ماساژ درمانی
- ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد
- دوره درمانی کامل گران تمام میشود
- همیشه در دسترس نیست
- جلسات درمانی در مقایسه با مصرف دارو زمان بیشتری نیاز دارد
- تماس بدنی ممکن است برای برخی معذب کننده باشد
- نیاز به حضور مرتب و تعهد بیمار دارد
- احتمال کم جراحاتی نظیر کوفتگی و یا کبودی در بدن وجود دارد
- برای برخی از افراد اثربخش نیست
- ممکن است با درد همراه باشد
- فرآیند ماساژ درمانی یک فرآیند سریع و فوری نیست
عوارض ماساژ درمانی
اما همانطور که ماساژ تراپی فواید خاص خود را دارد و برای آرمش بدن و ذهن مفید است، می‌تواند بسته به شرایطی، معایبی نیز برای شما در بر داشته باشد. البته عوارض جانبی ماساژ درمان بسیار نادر هستند.
با این حال، مورادی از قبیل تهوع، سردرد، درد در عضلات در حال ماساژ، کبودی یا خونریزی و در برخی موارد، خستگی، سرگیجه، ناراحتی ذهنی/عاطفی (اضطراب)، غش کردن، و تحریک پوستی می‌توانند از عوارض ماساژ درمانی باشند.اما در مواجهه با عوارض معمول ماساژدرمانی هم راهکارهایی وجود دارد.
درد عضلانی
در حالی که ماساژ درمانی فیزیوتراپی با هدف کاهش درد و تنش عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرد ممکن است در برخی موارد و افراد به افزایش درد موقت و مزمن منجر شود. برای مثال در تکنیک‌های ماساژ با شدت بالا مثل ماساژ بافت عمیق یا ماساژ ورزشی که به نیروی فیزیکی بیشتری نیاز دارند.
حالت تهوع
البته این عارضه در قیاس با درد عضلانی خیلی رایج نیست و در اثر ترشح سموم در بدن ممکن است پدیدار شود. برای مثال در ماساژ تخلیه لنفاوی برای آزاد شدن تنش، عضلات این ناحیه ماساژ داده می‌شوند که خود سبب آزاد شدن مایع لنفاوی و یا سمومی نظیر اسید لاکتیک در خون شما میشود.
دفع این سموم نیاز به تحمل فرآیند دارد و ممکن است باعث ایجاد حالت تهوع در برخی افراد شود. البته با نوشیدن مقدار زیادی مایعات و آب، قبل و بعد از جلسه درمانی می‌توان از روی دادن این حالت جلوگیری کرد.
اسهال
اسهال نیز در اثر ترشح سموم در بدن رخ می‌دهد و در ماساژ ناحیه شکمی معمول‌تر است. دستکاری عضلات داخلی بدن، سبب تحریک دستگاه گوارش شده و می‌تواند به شل شدن مدفوع و در نتیجه عارضه اسهال منجر شود. اما معمولا این عارضه در مدت 24 ساعت بهبود می‌یابد.
سر درد
سفت شدن عضلات در ناحیه سر، گردن و شانه، عارضه سردرد نیز به همراه دارد. بخصوص در افرادی که گره‌های عضلانی در این نواحی دارند. اما عوامل دیگری نیز در سردرد در هنگام یا بعد از جلسه ماساژ دخیل هستند. قرارگیری اشتباه سر در حین ماساژ، کم آبی بدن، واکنش به روغن ماساژ، مشکلات گیجگاهی و فکی عواملی هستند که به ایجاد سردرد در ماساژ درمانی منجر می‌شوند.
خستگی
خستگی پس از ماساژ، از رایج‌ترین عوارض ماساژ درمانی چیست که معمولا پس از یک جلسه ماساژ عمیق و سنگین پدید می‌آید. احساس خستگی پس از جلسات ماساژ بافت عمیق یا نقطه ماشه‌ای رایج‌تر است .علت آن به سبب شدت و سنگینی این نوع از ماساژ درمان است. آرام ماندن بدن، ترشح اندورفین و کم آبی از دلایل عمده پدید آمدن این عارضه هستند.
حساسیت پوستی
اگر متوجه قرمزی پوست پس از جلسه ماساژ درمانی شدید، جای نگرانی نیست! معمولا این عارضه ظرف چند ساعت برطرف میشود. قرمزی در پوست به سبب افزایش جریان خون در ناحیه ماساژ گرفته پدید می‌آید و پوست برخی افراد نیز از دیگران حساس‌تر هستند و براحتی تحریک می‌شوند. علاوه براین حساسیت به برخی از روغن‌ها یا کرم‌های ماساژ نیز ممکن است علت بروز این عارضه باشد.
کبودی
اگرچه کبودی در ماساژدرمانی بسیار نادر است، اما ممکن است به سبب ماساژهای عضلانی عمیق و استفاده از نیروی فیزیکی بیش از حد توسط ماساژ درمانگر پدید آید. کبودی در عضلات نیز پس از چند روز بهبود می‌یابند.
در نهایت برای مقابله با عوارض ماساژ بهتر است به یک سری نکات و انجام یک سری امور قبل، در هنگام و بعد از ماساژ توجه داشته باشید تا فواید ماساژ درمانی از بین نرود.
- نوشیدن مقدار زیادی آب
- قرار دادن درست سر در هنگام ماساژ درمان
- خوردن غذاهای سبک
- استفاده از تکنیک‌های سبک‌تر ماساژ درمان
- استراحت کافی پس از ماساژ
انواع ماساژ درمانی
انواع ماساژ درمانی و ماساژ طبی از ترکیب حرکات و تکنیک‌های مشخص و استانداردی در ماساژ ایجاد می‌شوند. در واقع ترکیب این حرکات، روش‌ها و تکنیک‌ها و نحوه، زمان، مدت، فشار استفاده از این تکنیک‌ها، به خلق یک نوع ماساژ نتیجه میشود.
در واقع فشار، حرکات و تکنیک‌های مختلف مورد استفاده برای دستکاری عضلات و سایر بافت‌های بدن، یک نوع از ماساژ درمان و روشهای ماساژ درمانی را پدید می‌آورند. هدف از اجرای انواع ماساژ های درمانی، کاهش استرس، تنش عضلانی، تسکین علائم، التیام جراحات و ارتقای سلامت جسمانی در طول دوره است. با این تعریف انواع ماساژ درمانی چیست به روشهای زیر دسته‌بندی می‌شوند.
ماساژ سوئدی
ماساژ سوئدی یکی از روشهای کلاسیک در ماساژ بدن و القای آرامش و ریلکسی در بدن است. در وحله و جلسات اول، انتخاب مناسبی برای افرادی است که به تازگی دوره درمانی ماساژ خود را شروع کرده‌اند یا برای اولین بار ماساژ می‌گیرند. در واقع بهترین نوع رفلکسولوژی دست برای گرفتن آرامش که مستقیما بر ریلکس شدن عضلات بدن شما تمرکز دارد.
ماساژ بافت عمیق
ماهیچه‌ها و عضلات بدن در اثر برخی عارضه‌ها و بیماری‌ها، سفت و منقبض می‌شوند. فشار بیش از حد به عضلات یا کم‌کاری ماهیچه‌ها در کار و امور روزمره و یا برخی از بیماری‌ها، مسبب این اتفاق هستند. عواملی نظیر نشستن طولانی مدت، رانندگی طولانی مدت و یا بیماری‌هایی که توان حرکتی در آن‌ها کاهش می‌یابند. در این ماساژ درماني، عضلات بافتی عمیق‌تر و حتی تاندون‌های شما هدف قرار می‌گیرند تا سفتی عضلات، دردهای عمومی و آسیب دیدگی در آن‌ها برطرف شود.
ماساژ ورزشی
این نوع از ماساژ درمانی نیز مانند ماساژ بافت عمیق، بر حمایت و مراقبت از بافت عضلانی تمرکز دارد. ورزشکاران حرفه‌ای و ورزشکارانی که فعالیت سنگین دارند، با اجرای این نوع از ماساژ، سفتی عضلات و آسیب‌های ناشی از فعالیت بدنی شدید در این افراد کاهش می‌یابد. ورزش‌هایی نظیر بوکس، فوتبال حرفه‌ای، شنا و هر ورزش حرفه‌ای و فعالیت مداوم ورزشی دیگری که نیاز به مراقبت ویژه از عضلات بدن دارد.
ماساژ نقطه ماشه‌ای
به سبب برخی فعالیت‌ها یا حرکات نادرست، در عضلات، اصطلاحا گره ایجاد میشود. این گره ممکن است در نقطه‌ای از گردن یا عضلات کمر باشد. در واقع نقطه ماشه، همان اسپاسم و گرفتگی با وسعت کوچک و متمرکز است. در این نوع از ماساژ درمانی، ماساژ درمانگر با فشار متمرکز و مستقیم در ناحیه هدف، جریان خون در این نواحی را افزایش می‌دهد. همین امر سبب آزاد شدن گره و گرفتگی در ناحیه مشخص عضلانی میشود. از این نوع از ماساژ برای افرادی که دردهای مزمن نیز دارند استفاده میشود.
رهاسازی مایوفاشیال
مایوفاشیال به شبکه‌ای از بافت همبند زیر پوست و ماهیچه‌هایی که در حرکت بدن کمک می‌کنند، گفته میشود. این ماهیچه‌ها در دامنه حرکتی بدن نقش عمده ایفا می‌کنند. در این نوع از ماساژ درمانی، این عضلات توسط ماساژ درمانگر کشش و ماساژ داده می‌شوند، تا سفتی، گرفتگی و تنش در آن‌ها مرتفع شود.
ماساژ لنفاوی
از فواید ماساژ درمانی لنفاوی این است که به کنترل سطح مایعات و حذف سموم از بدن، کمک می‌کند. ماساژدرمانگر با لمس آرام و ملایم بخش لنفاوی، به کاهش التهاب و عملکرد بهتر این ناحیه کمک می‌کند. استفاده از این ماساژ درمان در افرادی که به بیماری آرتریت مبتلا هستند و یا ماستکتومی کرده‌اند (برداشتن غدد لنفاوی) پیشنهاد میشود.
ماساژ بارداری
دوران بارداری همواره با علایم و عارضه‌های مختلف فیزیکی، ذهنی و روانی، با مادر همراه است. برای کاهش استرس، دردهای قبل از زایمان و زایمان آسان‌تر، بهره‌گیری از این روش ماساژ درمانی به مادران توصیه میشود. ماساژ بارداری با برداشتن و کاهش فشار بر لگن و کاهش درد و تورم در پاها، به آرامش و حس خوب مادر کمک می‌کند و کودک نیز از این شرایط نفع خواهد برد.
تکنیک‌ها و روش های ماساژ درمانی
به زبان ساده اگر بخواهیم توضیح دهیم، برای پخت یک کیک ساده به مواد اولیه اصلی مثل کره، شکر، تخم مرغ، آرد و وانیل احتیاج دارید و این پنج ماده اولیه و اصلی تشکیل دهنده کیک شما خواهند بود.
اما نحوه و مقدار استفاده و ترکیب این مواد، یک کیک با کیفیت را از معمولی متمایز می‌کند. در ماساژ درمان هم به همین نحو از 5 تکنیک و روش پایه‌ای به نام‌های افلوراژ، پتریساژ، اصطکاک، ارتعاش و تاپوتمنت یا پرکاشن (یا همان ضربه) استفاده میشود.
ترکیب این تکنیک‌ها و نحوه استفاده آن توسط ماساژدرمانگر به نوعی از ماساژ با هدف مشخص برای درمان تبدیل میشود. انواع ماساژ درمانی که پیشتر نیز توضیح داده شدند، از این تکنیک‌های اصلی ساخته شده‌اند. در واقع این پنج تکنیک اصلی، ابزار شما برای خلق یک نوع ماساژ هستند.
ژیناسا ماساژ اولین و بزرگترین مرکز ماساژ تخصصی در شرق تهران است که با بهره‌گیری از دانش روز و ماساژ درمانگران مجرب و متخصص، شرایط ویژه‌ای برای آقایان و بانوان در تهران، فراهم نموده است. برای آشنایی بیشتر با مرکز تخصصی ماساژ ما از وبسایت ژیناسا دیدن فرمایید.
مطالب مرتبط : مرکز ماساژ تهران
افلوراژ
ریشه این لغت از زبان فرانسوی گرفته شده و به معنای سر دادن یا لمس ملایم است. پس Effleurage در ماساژ درمانی به حرکات طولانی، سر خوردن دست روی بدن و فشار ملایم تعریف میشود. ماساژ درمانگران عموما در این تکنیک از کف دست خود با شست باز استفاده می‌کنند و به آرامی روی بدن ماساژپذیر حرکت می‌دهند.
این حرکت در تلقین حس آرامش و ریلکس شدن بدن بسیار موثر است. در تحقیقی که از افلوراژ در ماساژ بانوان استفاده شد، میانگین 1.9 درصد کاهش درد و افزایش 4.3 درصدی آرامش در ماساژپذیر را به همراه داشت.
اغلب از این تکنیک در شروع و پایان یک جلسه ماساژ استفاده و با پتریساژ همراه میشود.
پتریساژ
ریشه این لغت نیز فرانسوی و به معنی خمیر کردن است. ماساژدرمان گر از کف دست، نوک انگشتان، بند انگشت و یا ساعد خود برای انجام حرکاتی آرام و آهسته مثل ورز دادن خمیر (مانند غلت دادن، انقباض، برداشتن فشار و فشردن) استفاده می‌کند. این فشرده کردن ماهیچه‌ها باعث آزاد شدن تنش در عضلات و بافت‌های نرم زیر پوست میشود.
از پتریساژ معمولا بعد از افلوراژ استفاده شده و برخی از ماساژدرمانگران از ترکیب این تکنیک و اصطکاک برای رفع چسبندگی عضلانی و ریلکس شدن ماساژپذیر استفاده می‌کنند. پتریساژ همچنین در بالابردن تاثیر فواید ماساژ درمانی و در کاهش دردهای سیاتیک نقشی اساسی دارد. این روش در اصول ماساژ تراپی از ساق پا شروع و در ادامه به ماساژ کمر می‌رسد.
اصطکاک
حرکاتی دایره‌ای، کوتاه و سریع که با کف دست، شست و بندهای انگشتان انجام میشود. هدف از اجرای این تکنیک، ایجاد کشش سطحی و جذب گرما توسط بافت‌های تحت ماساژ است. در این تکنیک از اصول ماساژ درمانی، فشار بیشتری نسبت به افلوراژ و پتریساژ استفاده میشود و معمولا در آن از مواد روان‌کننده مثل روغن یا کرم ماساژ استفاده میشود.
تعریف اصطکاک به میزان فشاری که وارد میشود بستگی دارد و معمولا بین اصطکاک و پتریساژ همپوشانی بوجود می‌آید. چراکه از هر دو تکنیک برای ماساژ روی پوست استفاده میشود تا تنش بافت‌های زیرین برطرف شود. برخی ماساژدرمانگران معتقدند که استفاده از این تکنیک در ماساژ فاسیا و در تحرک مفاصل و حساسیت زدایی نواحی حساس به لمس و صدمه دیده (دردهای مرتبط با عضلات صدمه دیده)، کاربرد مناسبی دارد.
لرزش
میزان و قدرت این تکنیک به ماساژدرمانگر بستگی دارد و از نوک انگشتان دست با حرکات لرزشی سریع رو به عقب و جلو استفاده میشود. در اجرای این تکنیک، قدرت عضلات ساعد ماساژدرمانگر بسیار تاثیر دارد و معمولا برای مدت کوتاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بطور مثال برای 20 یا 30 ثانیه در یک نقطه مشخص از بدن.
ارتعاش در واقع نسخه سریعتری از اصطکاک است که با ایجاد ارتعاش، افزایش گردش جریان خون، کاهش تنش عضلانی، کاهش استرس و بهبود جریان لنفاوی را به همراه دارد. در صورتی که از این تکنیک به همراه اصطکاک استفاده شود، بافت صدمه دیده را شل و باز می‌کند. اما اجرای این تکنیک انرژی بالایی از ماسژدرمانگر می‌گیرد و به همین سبب به مدت کوتاهی در هر بخش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تاپوتمنت
Tapotement یا همان پرکاشن گاهی اوقات، ضربات کوبشی هم نامیده می‌شوند. حرکاتی سریع و موزون مثل ضربه زدن، نوازش، مشت‌ومال و کوبیدن که ماساژدرمانگر با مشت و یا با لبه‌ی دست اقدام به انجام ان می‌نماید. این ضربات به شل شدن بافت نرم کمک می‌کنند و بدون نیاز به اجرای انواع ماساژ های درمانی نظیر ماساژ نقطه ماشه‌ای، گره در برخی بافت‌ها باز و کشیده میشود.
این تکنیک ماساژ درمانی به آرامش سیستم عصبی، رفع تنش در ماهیچه‌ها و ریتم آن به القای آرامش به ماساژپذیر کمک می‌کند.
انواع ماساژ درمانی فیزیوتراپی از ترکیب این تکنیک‌های اولیه و اصولی پدید می‌آیند و در نهایت بواسطه زمان کم هر جلسه ماساژ، استفاده و ترکیب هریک از این نوع تکنیک‌های ماساژ، به فرآیندی مشخص برای هر درمانگر و ماساژپذیر مبدل میشود.
جمع‌بندی
ماساژ درمانی روش و رویکردی عالی برای بهبود وضعیت عمومی سلامت افراد و یا کاهش درد و عوارض در بیماری‌های مختلف است و در کنار درمان اصلی، کمکی در پیشرفت بهبود شرایط بیمار خواهد بود. شرایط خاص پزشکی نیز از این امر مستثنی نیستند و همانطور که گفته شد استفاده از ماساژ درمانی بطور مثال در دوران بارداری به کاهش درد و تورم در مادران کمک خواهد نمود.
اما تنوع روش‌ها و تکنیک‌ها ممکن است باعث سردرگمی افراد غیرحرفه‌ای و ماساژپذیران شود. بهتر آن است که به ماساژدرمانگر و فرآیند ماساژ درمان تان اعتماد کنید و در جلسات ماساژ بصورت مدام شرکت نمایید تا تاثیرات و پیشرفت آن را بر سلامتتان مشاهده کنید.